Jak i kiedy badać piersi, żeby uchronić się przed rakiem?

Kliniczne badanie piersi

Podczas wizyty lekarz samodzielnie bada piersi pod kątem guzków lub wszelkich nierówności.

Kiedy powinno się je przeprowadzać?
Szczegółowe zalecenia mogą się różnić, ale przyjmuje się, że lekarz powinien przeprowadzić takie badanie po raz pierwszy, gdy kończysz 20 lat. Po 30-ce badaniu takiemu musisz poddawać się co rok.

Co może powiedzieć?
Pozwala określić, czy obecne jest zgrubienie lub guzek.

Ryzyko
Nie wszyscy lekarze mają wystarczające kwalifikacje do przeprowadzania tego typu badań. W niektórych przypadkach może zdarzyć się tak, że guzek zostanie niezauważony lub przeciwnie – naturalne nierówności tkanki piersi mogą zostać omyłkowo uznane za objaw raka.

Mammografia

Mammografia to inaczej rentgen piersi. Pierś umieszcza się między dwiema płytkami, żeby umożliwić promieniom rentgenowskim dokładne „prześwietlenie” tkanek.

Kiedy powinno się je przeprowadzać?
Statystyki wskazują, że kobiety powyżej 50 roku życia, które nie mają i nigdy nie miały żadnych guzków lub innych anomalii poddawały się badaniu mammograficznemu raz do roku. Jednak dla bezpieczeństwa już po ukończeniu 40 roku życia wykonuj mammografię regularnie każdego roku.

Co może powiedzieć?
Podejrzane twory mogą przybierać jedną z dwóch form: zwapnienia lub litej masy. Zwapnienia to nagromadzenia wapnia, które czasami są całkowicie normalne, jednak w pewnych okolicznościach mogą wskazywać na guzek i wymagają wykonania biopsji. W przypadku masy konieczne jest wykonanie biopsji lub przeprowadzenie dodatkowego badania ultradźwiękami w celu ustalenia czy mamy do czynienia z torbielą, czy złośliwą zmianą.

Ryzyko
Błędne wyniki pozytywne lub negatywne. Średnio w 10-11% przypadków pojedyncze badanie daje fałszywy wynik pozytywny, wymagający dalszego potwierdzenia za pomocą innych badań. W przypadku niewłaściwie wykonanej mammografii tylko w 3% przypadków udaje się wykryć raka. Zdarzają się również błędne wyniki negatywne. Statystycznie 10-15% badań mammograficznych nie wykrywa raka mimo jego istnienia.

Badanie ultrasonograficzne piersi

Pokazuje obraz piersi powstały w oparciu o fale dźwiękowe wysokich częstotliwości emitowane przez głowicę, którą lekarz przesuwa po piersiach.

Kiedy powinno się je przeprowadzać?
Stanowi ono zazwyczaj badanie uzupełniające, pozwalające określić, czy podejrzany guzek jest litą masą czy wypełnioną płynem cystą. Nie licząc bardzo rzadkich przypadków, cysty mają charakter niezłośliwy i mogą być usunięte poprzez nakłucie igłą. Lita masa wymaga natomiast biopsji w celu stwierdzenia, czy jest ona zmianą nowotworową. USG piersi może również stanowić dodatkowe badanie poprzedzające biopsję.

Co może powiedzieć?
Prócz możliwości określenia czy zmiana jest masą, czy cystą, ultrasonografia piersi jest przeprowadzana u kobiet, których piersi mają tak gęstą strukturę, że mammografia może okazać się niewystarczająca. Profilaktycznie USG piersi można przeprowadzać już u kobiet, które ukończyły 30 rok życia.

Ryzyko
Błędne wyniki pozytywne lub negatywne.

Rezonans magnetyczny (MRI)

To badanie wykorzystuje fale magnetyczne i radiowe w celu uzyskania bardzo szczegółowego obrazu tkanki budującej piersi.

Kiedy powinno się je przeprowadzać?
Kobiety znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka (których matka lub siostra miały raka piersi) powinny rozważyć coroczny rezonans magnetyczny w połączeniu z mammografią. Ostatnie badania dowodzą, że MRI wykrywa aż 80% inwazyjnych zmian nowotworowych w porównaniu z zaledwie 33% skutecznością badań mammograficznych. Jeśli mammografia wykazała guzek, rezonans pozwoli określić zasięg choroby i wykryć ewentualne przerzuty. Jeżeli natomiast mammografia nie daje jasnego wyniku, rezonans pozwala wykluczyć guz.

Co może powiedzieć?
Rezonans magnetyczny może być stosowany w przypadku osób znajdujących się w grupie wysokiego ryzyka oraz kobiet mających gęstą strukturę piersi.

Ryzyko
Ze względu na wysoki koszy badania i duży odsetek błędnych wyników pozytywnych, rezonansu magnetycznego nie zaleca się kobietom zagrożonym rakiem w stopniu przeciętnym.

Samodzielne badanie piersi

Pamiętaj, by co miesiąc, dwa lub trzy dni po miesiączce regularnie badać swoje piersi. Jak to zrobić dowiesz się z tego artykułu: Jak badać piersi?. Jeśli tylko wyczujesz zgrubienie, guzek, zauważysz przebarwienia, zmianę kształtu piersi lub wyciek z brodawki, natychmiast udaj się do lekarza.