Prawo Spadkowe
- Prawo Konsumenckie
- Postępowanie Przed Sądem
- Prawo Mieszkaniowe
- Prawo Rodzinne
- Prawo Podatkowe
- Prawo Karne
- Prawo Pracy
- Inne Dziedziny Prawa
- Nauka
- Ściągi
- Au-Pair
- Szkolenia
- Studia Podyplomowe
- Przedszkola
- Szkoły Średnie
- Szkoły Wyższe
- Podstawówki i Gimnazja
- Polityka
- Religie
- Kultura
- Fundacje i Organizacje Charytatywne
- Zjawiska Paranormalne
- Pogrzeby
- Savoir-Vivre
- Legendy i Podania
Jak rozliczyć darowiznę?
paragraf - specjalista Tipy.pl
Przy dziedziczeniu ustawowym (gdy nie ma testamentu) darowizny, jakich dokonał spadkodawca zazwyczaj są doliczane do odziedziczonego spadku (a dokładniej do tzw. schedy spadkowej). Spadkodawca może jednak zastrzec, żeby tak się nie stało – wówczas darowizn nie dolicza się do spadku. Takie zastrzeżenie nie ma jednak żadnego znaczenia przy wyliczeniu zachowku. Poniżej znajdziecie szczegółowe wskazówki na temat rozliczenia darowizn.
1
Scheda spadkowa to majątek, jaki pozostawił spadkodawca
Wyjaśniamy na przykładach, jak może wyglądać jego podział przy dziedziczeniu ustawowym. Gdy podział spadku następuje między zstępnymi (dzieci, wnuki itd.) albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych.
Nie będzie to jednak miało miejsca, jeśli z oświadczenia spadkodawcy wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danym środowisku przyjęte (czyli np. typowe prezenty urodzinowe).
Oto pierwszy przykład: ojciec Anny i Michała, pan Jan, był wdowcem. Podarował córce mieszkanie, które dziś ma wartość 100 tys. zł. Oprócz tego był właścicielem działki i domu o wartości 500 tys. zł.
Wyjaśniamy na przykładach, jak może wyglądać jego podział przy dziedziczeniu ustawowym. Gdy podział spadku następuje między zstępnymi (dzieci, wnuki itd.) albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych.
Nie będzie to jednak miało miejsca, jeśli z oświadczenia spadkodawcy wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danym środowisku przyjęte (czyli np. typowe prezenty urodzinowe).
Oto pierwszy przykład: ojciec Anny i Michała, pan Jan, był wdowcem. Podarował córce mieszkanie, które dziś ma wartość 100 tys. zł. Oprócz tego był właścicielem działki i domu o wartości 500 tys. zł.
2
Nie zastrzegł, że darowizna ma być wyłączona ze schedy spadkowej
Oznacza to, że przy wyliczeniu tego, jaka część spadku przypadnie synowi, a jaka córce, musi być uwzględniona wartość darowizny, którą otrzymała. Najprościej obliczyć, ile kto otrzyma, dodając do wartości działki i domu wartość podarowanego Annie mieszkania. Do równego podziału między Annę i Michała jest 600 tys. zł. Każde z nich powinno otrzymać więc 300 tys. zł.
Jednak, ponieważ Anna dostała już 100 tys. zł darowizny, to zalicza się ją w poczet jej udziału w majątku spadkowym. Ona otrzyma więc 200 tys. zł, a jej brat resztę – czyli 300 tys. zł.
Gdyby wartość darowizny przewyższała wartość schedy spadkowej, spadkobierca nie byłby obowiązany do zwrotu nadwyżki. W takim przypadku przy dziale spadku w ogóle nie uwzględnia się ani darowizny, ani spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia.
Inna sytuacja ma miejsce, gdy darowizny (na podstawie stosownego oświadczenia darczyńcy) mają zostać wyłączone ze schedy spadkowej.
Najczęściej dokonuje się tego w postaci klauzuli: „darczyńca zwalnia obdarowanego z obowiązku zaliczenia w poczet schedy spadkowej przedmiotu niniejszej umowy”.
Posłużymy się przykładem pana Jana i jego dzieci. Tym razem przy wyliczeniach w ogóle nie uwzględniamy darowizny mieszkania. Wartość spadku wynosi 500 tys. zł, czyli po podziale na pół – i Anna, i Michał otrzymają po 250 tys. zł.
Obliczanie schedy z uwzględnieniem (lub nie) darowizn to zupełnie inna sprawa niż wyliczenie zachowku.
Nie łączą się one ze sobą i regulują je odrębne przepisy.
Oznacza to, że przy wyliczeniu tego, jaka część spadku przypadnie synowi, a jaka córce, musi być uwzględniona wartość darowizny, którą otrzymała. Najprościej obliczyć, ile kto otrzyma, dodając do wartości działki i domu wartość podarowanego Annie mieszkania. Do równego podziału między Annę i Michała jest 600 tys. zł. Każde z nich powinno otrzymać więc 300 tys. zł.
Jednak, ponieważ Anna dostała już 100 tys. zł darowizny, to zalicza się ją w poczet jej udziału w majątku spadkowym. Ona otrzyma więc 200 tys. zł, a jej brat resztę – czyli 300 tys. zł.
Gdyby wartość darowizny przewyższała wartość schedy spadkowej, spadkobierca nie byłby obowiązany do zwrotu nadwyżki. W takim przypadku przy dziale spadku w ogóle nie uwzględnia się ani darowizny, ani spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia.
Inna sytuacja ma miejsce, gdy darowizny (na podstawie stosownego oświadczenia darczyńcy) mają zostać wyłączone ze schedy spadkowej.
Najczęściej dokonuje się tego w postaci klauzuli: „darczyńca zwalnia obdarowanego z obowiązku zaliczenia w poczet schedy spadkowej przedmiotu niniejszej umowy”.
Posłużymy się przykładem pana Jana i jego dzieci. Tym razem przy wyliczeniach w ogóle nie uwzględniamy darowizny mieszkania. Wartość spadku wynosi 500 tys. zł, czyli po podziale na pół – i Anna, i Michał otrzymają po 250 tys. zł.
Obliczanie schedy z uwzględnieniem (lub nie) darowizn to zupełnie inna sprawa niż wyliczenie zachowku.
Nie łączą się one ze sobą i regulują je odrębne przepisy.
3
Duża darowizna? Należy się zachowek
Wbrew obiegowej opinii, o zachowek można wystąpić nie tylko, gdy spadkodawca zostawił testament. W niektórych przypadkach, np. gdy w grę wchodzą pokaźne darowizny, zachowek należy się też przy dziedziczeniu ustawowym.
Według przepisów kodeksu cywilnego (art. 993 k.c.) przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Można pominąć drobne darowizny, zwyczajowo w danym środowisku przyjęte.
W przypadku darowizn dla osób, które nie są spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku dolicza się tylko te, które miały miejsce do 10 lat wstecz (licząc od daty otwarcia spadku, czyli śmierci darczyńcy). Załóżmy, że pan Jan cały swój majątek wart 600 tys. zł podarował córce Annie.
Po jego śmierci do podziału między Annę i jej brata Michała nie zostało nic. Michał ma więc prawo wystąpić o wypłatę zachowku. Gdyby nie było darowizny, Michał odziedziczyłby 300 tys. zł. Zachowek wynosi połowę tej kwoty, czyli 150 tys. zł.
Wbrew obiegowej opinii, o zachowek można wystąpić nie tylko, gdy spadkodawca zostawił testament. W niektórych przypadkach, np. gdy w grę wchodzą pokaźne darowizny, zachowek należy się też przy dziedziczeniu ustawowym.
Według przepisów kodeksu cywilnego (art. 993 k.c.) przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Można pominąć drobne darowizny, zwyczajowo w danym środowisku przyjęte.
W przypadku darowizn dla osób, które nie są spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku dolicza się tylko te, które miały miejsce do 10 lat wstecz (licząc od daty otwarcia spadku, czyli śmierci darczyńcy). Załóżmy, że pan Jan cały swój majątek wart 600 tys. zł podarował córce Annie.
Po jego śmierci do podziału między Annę i jej brata Michała nie zostało nic. Michał ma więc prawo wystąpić o wypłatę zachowku. Gdyby nie było darowizny, Michał odziedziczyłby 300 tys. zł. Zachowek wynosi połowę tej kwoty, czyli 150 tys. zł.
